Bộ Công an vừa hoàn tất kết luận điều tra, chuyển VKS Tối cao đề nghị truy tố 27 bị can liên quan sai phạm tại Công ty cổ phần Chế biến thực phẩm Phương Nam (Thủy sản Phương Nam - Sóc Trăng). Đây là một trong 10 "đại án" phức tạp được Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng chỉ đạo xử lý.

Theo đó, nguyên kế toán của Thủy sản Phương Nam là Lâm Minh Mẫn và phó giám đốc Trịnh Thị Hồng Phượng (cùng 34 tuổi) bị đề nghị truy tố tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. 25 người nguyên là cán bộ của 5 ngân hàng có chi nhánh tại Sóc Trăng và Bạc Liêu cùng bị cho là Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Dưới thời điều hành của ông Khuân, Thủy sản Phương Nam bị cho là sử dụng sai mục đích vốn vay gần 10.000 tỷ đồng. Ảnh: Ngọc Quân

Theo kết luận điều tra, Công ty TNHH Phương Nam thành lập năm 1998, trở thành công ty cổ phần sau đó 2 năm với vốn điều lệ 295 tỷ đồng. Ngoài Chủ tịch HĐQT Lâm Ngọc Khuân, 3 cổ đông còn lại là bà Trần Thị Mỹ - vợ ông này và con gái Lâm Ngọc Hân cùng cháu trai Quỳnh Phúc Quế (chỉ đứng tên 24% cổ phần nhưng thực tế không góp vốn).

Từ năm 2008 đến tháng 9/2012, Phương Nam vay nhiều ngân hàng với tổng số tiền lên đến trên 16.000 tỷ đồng. Trong đó, hơn 9.789 tỷ đồng được cho là sử dụng sai mục đích gồm tiền trả nợ vay trên 9.594 tỷ; kinh doanh bất động sản, liên doanh - liên kết đầu tư với công ty KM Phương Nam 142,7 tỷ; còn lại ông Khuân chiếm hưởng trên 52 tỷ đồng.

Theo cơ quan điều tra, do kinh doanh thua lỗ liên tục 5 năm dẫn đến mất khả năng thanh toán, ông Khuân chỉ đạo con gái và thuộc cấp lập hồ sơ khống để tiếp tục vay tiền. Trong 19 báo cáo tài chính khống thể hiện kết quả kinh doanh có lãi để gửi ngân hàng và ngành thuế do Mẫn trình, ông Khuân ký duyệt 13 bản, Hân 4 bản, Phượng 2 bản. Ngoài ra, nhóm này còn lập báo cáo xuất, nhập, tồn kho tôm đông lạnh khống để nâng giá trị từ 123 tỷ đồng lên 747 tỷ đồng và sử dụng một bộ chứng từ mua tôm nguyên liệu để sao y ra nhiều bản đưa vào hồ sơ thế chấp.

Đối với căn biệt thự lớn nhất Sóc Trăng nằm cạnh Thủy sản Phương Nam, ông Khuân lấy tiền vay của ngân hàng để xây dựng với mục đích làm văn phòng công ty nhưng sau đó sang tên cho vợ và bà Mỹ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà, đất. Trong thời gian này, nguyên Chủ tịch Công ty Phương Nam đã yêu cầu kế toán với con gái chi tạm ứng trên 71 tỷ đồng nhưng chỉ hoàn hơn 65 tỷ thể hiện nội dung chủ yếu là tiếp khách và đi công tác nước ngoài, còn lại gần 6 tỷ không quyết toán, chiếm đoạt rồi bỏ trốn.

Kết quả trưng cầu giám định tài chính cho thấy từ năm 2008 đến 2012 Thủy sản Phương Nam thua lỗ trên 996 tỷ đồng và tổng tài sản thế chấp chỉ giá trị gần 640 tỷ đồng. Gần 2 năm trước, ông Khuân bỏ trốn ra nước ngoài với vợ con, gây thiệt hại được cho là trên 1.072 tỷ đồng (dư nợ 8 ngân hàng lúc này trên 1.700 tỷ đồng được trừ tài sản thế chấp và giá trị hàng tồn kho gần 41 tỷ đồng).

Từ đó, kết luận điều tra xác định nguyên Chủ tịch Công ty Phương Nam với con gái và thuộc cấp lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên 471 tỷ đồng; Mẫn và Phượng cùng các đồng phạm giúp sức cho ông Khuân lừa đảo, chiếm đoạt trên 720 tỷ đồng.

Biệt thự của ông Khuân xây với mục đích làm văn phòng công ty nhưng sau đó sang tên cho vợ. Ảnh: Ngọc Quân

Nhà chức trách xác định, ông Nguyễn Thế Thắng (55 tuổi, nguyên Giám đốc VDB Sóc Trăng) biết thuộc cấp không kiểm tra tài sản thế chấp mà chỉ dựa vào hồ sơ của bên vay để lập báo thẩm định rồi cho vay. Do việc này gây hậu quả thiệt hại trên 343 tỷ đồng, ông Thắng cùng nguyên phó giám đốc Nguyễn Văn Xem và 3 cán bộ liên quan phải chịu trách nhiệm.

Tại Sở Giao dịch Hậu Giang của Ngân hàng Bưu điện Liên Việt, nguyên giám đốc Đỗ Hùng Sở (47 tuổi) là người chịu trách nhiệm chính trong việc cho Thủy sản Phương Nam vay. Ông này được cho là không chỉ đạo cấp dưới kiểm tra, xác minh tài sản doanh nghiệp thế chấp; không kiểm tra thực tế hàng tồn kho luân chuyển tại Phương Nam; không kiểm tra hồ sơ cấp dưới trình ký… gây thiệt hại gần 259 tỷ đồng. Ngoài ông Sở bị bắt vào tháng 9/2013, 7 thuộc cấp liên quan bị khởi tố, trong đó 5 người được tại ngoại hầu tra.

Với những sai phạm liên quan đến Thủy sản Phương Nam, 12 cựu cán bộ ngân hàng còn lại cũng bị đề nghị truy tố tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Cụ thể, tại Ngân hàng An Bình chi nhánh Bạc Liêu có nguyên giám đốc Nguyễn Văn Sơn cùng 2 cán bộ; tại Vietcombank chi nhánh Sóc Trăng có nguyên Phó giám đốc 50 tuổi Nguyễn Thị Bích Dung (đang bị tạm giam) cùng 2 thuộc cấp; tại Sacombank chi nhánh Sóc Trăng có nguyên giám đốc Nguyễn Thanh Long (38 tuổi, được tại ngoại) và 5 cán bộ dưới quyền.

Theo cơ quan điều tra, Agribank và Vietinbank Sóc Trăng được cho là có một số sai phạm liên quan đến những khoản cho vay tại Thủy sản Phương Nam, nhưng do chờ kết quả định giá lại và hết thời hạn điều tra nên tách hồ sơ ra để xử lý sau.

Cơ quan điều tra cũng cho rằng, ông Khuân và con gái Lâm Ngọc Hân chịu trách nhiệm chính trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại lớn cho các ngân hàng nhưng đã bỏ trốn. Do thời hạn điều tra đã hết, nhà chức trách tạm đình chỉ, khi nào bắt được sẽ xử lý sau. Cơ quan điều tra đề nghị phát lệnh truy nã quốc tế với hai nghi can này.

Phúc Đạt