Nhận định trái chiều xung quanh số phận Bạc Hy Lai

 

Sau khi vợ và thuộc cấp bị xét xử, cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai được nhận định là có thể chỉ nhận mức án nhẹ.

Mọi chú ý đang chuyển về phía ông Bạc sau khi cựu Giám đốc Công an Trùng Khánh Vương Lập Quân ngày 24.9 bị tuyên án 15 năm tù vì tội đào nhiệm, nhận hối lộ, lạm dụng quyền lực… Từng là cánh tay phải của cựu Bí thư Bạc, ông Vương hồi tháng 2 bất ngờ chạy vào Sứ quán Mỹ ở thành phố Thành Đô và ở lại đây suốt một ngày. Diễn biến này được cho là dẫn đến việc cựu Bí thư Bạc mất chức và vợ ông là bà Cốc Khai Lai bị bắt giữ rồi nhận án tử hình treo hồi tháng 8 vì tội đầu độc giết chết doanh nhân người Anh Neil Heywood.

Khi còn giữ chức lãnh đạo Trùng Khánh, cựu Bí thư Bạc giành được không ít sự ủng hộ của nhiều người nhờ vào một số chính sách rút ngắn khoảng cách giàu nghèo trong dân chúng. Ông còn là kiến trúc sư trưởng của nhiều chương trình phát triển và chiến dịch trấn áp tội phạm tại thành phố này, rồi trở thành ngôi sao sáng trên chính trường Trung Quốc. 

Tất nhiên, ông cũng hứng chịu không ít chỉ trích và bị cho rằng đã lợi dụng chiến dịch trấn áp tội phạm để hạ bệ các đối thủ chính trị. Mặc dù vậy, cựu Bí thư Bạc vẫn được nhận định là một ứng viên sáng giá trong Ban Thường vụ Bộ Chính trị đảng Cộng sản Trung Quốc nhiệm kỳ tới. Thế nhưng, sự nghiệp chính trị của ông xem như chấm dứt sau khi bất ngờ bị cách chức hồi tháng 3. Theo Tân Hoa xã, cựu Bí thư Bạc bị điều tra với cáo buộc “vi phạm kỷ luật nghiêm trọng”.

Vốn liên quan mật thiết nên số phận ông Bạc được giới quan sát “đoán gió” dựa trên những gì xảy đến với cựu Giám đốc Vương. Tờ South China Morning Post (SCMP - Trung Quốc) dẫn lời luật sư Trung Quốc Lưu Hiểu Nguyên, người từng dự đoán ông Vương phải chịu mức án 20 năm tù giam, nhận định: “Bản án dành cho ông Vương (15 năm tù giam - NV) nhẹ đến mức khó đối chiếu được bằng điều luật nào”.

Theo luật sư Lưu, điều đó có thể xuất phát từ việc chính quyền không muốn quá mạnh tay. Ngoài ra, cũng có thể cựu Giám đốc Vương được giảm nhẹ tội vì đã hợp tác trong vụ bà Cốc Khai Lai. Trong tổng mức án 15 năm tù giam, ông Vương bị xử 9 năm tù giam vì nhận hối lộ 3 triệu nhân dân tệ (khoảng 10 tỉ đồng). 

Trong khi đó, cựu Bí thư Thành ủy Thượng Hải Trần Lương Vũ hồi năm 2008 bị tuyên án đến 14 năm tù giam vì nhận hối lộ gần 2,4 triệu nhân dân tệ (8 tỉ đồng). Mặc dù vậy, nguồn tin từ gia đình cựu Giám đốc Vương lại cho rằng ông đã trở thành “bia đỡ đạn” thay cho cựu Bí thư Bạc, theo tờ SCMP.

Trước khi xử ông Vương Lập Quân, giới chuyên gia cũng nhận định bà Cốc Khai Lai được “ân điển” khi bị tuyên phạt tử hình nhưng được treo với 2 năm thử thách. Báo SCMP dẫn lời chuyên gia Chương Lập Phàm, từng làm việc tại Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc, cho rằng: “Có thể việc xử lý ông Bạc dựa trên một thỏa thuận nào đó”. Chuyên gia về Trung Quốc Lý Thành, thuộc Viện Nghiên cứu Brookings (Mỹ), suy đoán: “Nếu ông Bạc chưa bị xét xử trong vòng vài tháng tới thì có thể bà Cốc Khai Lai là “thế thân” cho chồng”.

Trong phiên xử bà Cốc Khai Lai, tòa án không đề cập tên ông Bạc. Tương tự, tờ SCMP dẫn lời luật sư của cựu Giám đốc Vương Lập Quân tiết lộ rằng trong phiên xử thân chủ mình, cựu Bí thư Bạc chỉ được nhắc thoáng qua. Ngoài ra, báo chí Trung Quốc cũng gần như chẳng đề cập gì đến ông Bạc khi đưa tin về 2 phiên xử trên. 

Giới quan sát nhận định rằng đây là dấu hiệu cho thấy ông Bạc có thể sẽ nhận mức án khá nhẹ nhằm giữ vững sự ổn định xã hội trong quá trình chuyển giao thế hệ lãnh đạo sắp tới. Theo đó, ông có thể chỉ bị trừng phạt vì không giám sát chặt chẽ người thân và thuộc cấp. Kết quả xử lý sẽ được công bố sau đợt chuyển giao thế hệ lãnh đạo. Đó là nhận định từ một biên tập viên, thuộc một tạp chí của đảng Cộng sản Trung Quốc, do tờ The Washington Post trích dẫn.

Trong khi đó, theo báo SCMP, Giáo sư Trương Minh tại Đại học Nhân dân (Bắc Kinh) cho rằng dư luận vẫn còn nghi ngờ về sự vô can của cựu Bí thư Bạc đối với việc bà Cốc Khai Lai sát hại doanh nhân Heywood. Vì thế, ông Bạc có thể bị khởi tố về tội bao che vụ án giết người của vợ mình.

Theo Văn Khoa