Gia tộc giàu có của Bạc Hy Lai

Mối quan hệ chính trị và kinh tế của gia tộc Bạc Hy Lai. Đồ họa: Bloomberg

Tuy trong nội bộ gia tộc Bạc Hy Lai có những mâu thuẫn nhưng gia tài của anh em họ Bạc vẫn lên đến 136 triệu USD và tài sản của Cốc Khai Lai cùng 4 người chị em gái ít nhất là 126 triệu USD, tiền vốn và lãi từ các vụ đầu tư bất động sản. Đây là những con số rất lớn so với thu nhập bình quân đầu người của Trung Quốc mới vượt ngưỡng 5.000 USD trong năm 2011 và xếp hạng 121 trên tổng số 215 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Sự giàu có của gia tộc Bạc tương phản với tiền lương ít ỏi của các chức vụ trong chính quyền. Lương của Bạc Hy Lai khi là bí thư thành ủy Trùng Khánh ở vào khoảng 10.000 Nhân dân tệ (1.585 USD) một tháng.

Những người thân của Bạc Hy Lai xây dựng khối tài sản trên của mình bằng nhiều cách, trong đó có việc thành lập các công ty ở bên ngoài Trung Quốc và dùng nhiều bí danh khác nhau, gây khó khăn cho việc tìm kiếm dấu vết của công việc kinh doanh và các hợp đồng làm ăn của họ.

Lý Vọng Tri

Ngày 11/8/2006, các lãnh đạo cấp cao của tập đoàn Citigroup tham dự cuộc họp với thị trưởng thành phố Thiết Linh, phía bắc Trung Quốc, về việc đầu tư vào khu công nghệ của thành phố. Trong số những người tham dự có một nhân vật có chức vụ nhưng tương đối bí ẩn là Lý Vọng Tri (Li Wangzhi).

Lý Vọng Tri (tức Bạc Vọng Tri), 34 tuổi, tốt nghiệp đại học Columbia, Mỹ, là con trai của Bạc Hy Lai và người vợ đã ly hôn, Lý Đan Vũ. Lý Vọng Tri cũng có chức vụ cao trong tập đoàn năng lượng China Everbright International Ltd.

Trên trang web của thành phố Thiết Linh cho thấy Lý Vọng Tri tham gia cuộc họp năm 2006. Anh đăng ký với Ủy ban chứng khoán và thương mại Hong Kong với tư cách là thành viên tập đoàn Citigroup khu vực châu Á. Richard Tesvich, người phát ngôn của Citigroup ở Hongkong từ chối xác nhận thông tin này.

Thiết Linh từng là bàn đạp cho Vương Lập Quân, một thành viên trong nhóm của gia tộc họ Bạc, phát triển trước khi theo Bạc Hy Lai đến Trùng Khánh năm 2008. Tại Trùng Khánh, Vương trở thành giám đốc công an của 29 triệu dân và nhận được sự ca ngợi nhờ chiến dịch truy quét tội phạm của mình.

Nay Vương đang bị điều tra sau khi tới Lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô, dẫn đến sự "ngã ngựa" của Bạc Hy Lai và bắt giữ Cốc Khai Lai. Bà này bị nghi ngờ liên quan đến cái chết của doanh nhân người Anh Neil Heywood.

Lý Vọng Tri tốt nghiệp ngành quản lý công của trường đại học Columbia ở New York năm 2003 với bằng thạc sĩ. Lý cũng dùng tên Brendan Lý trong đăng ký củ Ủy ban chứng khoán Mỹ, và Lý Tiểu Bạch trong danh sách cựu học sinh của trường đại học Bắc Kinh.

Một người bạn cùng lớp với Lý ở đại học Columbia nói rằng Lý có người cha mở đường cho mọi công việc, nhưng dường như cậu không mấy thân thiện với cha mẹ. Lý cũng có tên trong câu lạc bộ doanh nhân thành đạt của trường đại học Bắc Kinh cùng với Lý Ngạn Hồng, CEO của tập đoàn tìm kiếm Baidu, và tỷ phú Hoàng Nộ Ba.

Từ Columbia, Lý bắt đầu sự nghiệp tại các công ty quản lý quỹ chuyên đầu tư vào các công ty ở thành phố Đại Liên. Cha của anh là thị trưởng thành phố này từ năm 1993 đến 2000.

Brendan Lý là giám đốc công ty TNHH đầu tư Laoniu đăng ký tại Mauritius. Sau đó Lý lập quỹ Laoniu do công ty đỡ đầu. Tập đoàn tài chính ngân hàng Macquarie Capital Securities nổi tiếng châu Á từng nhắc đến Lý với tư cách là một doanh nhân hoạt động kinh doanh ở Bắc Kinh và Đại Liên.

Báo cáo của SEC năm 2010 cho biết công ty đầu tư Laoniu là một trong 10 công ty mua lại 15,6% của HiSoft Technology International Ltd. năm 2007. HiSoft là công ty công nghệ trong danh sách của Nasdaq, có trụ sở ở Đại Liên.

Lý cũng liên quan đến công ty đầu tư và tư vấn Chonger (Sủng Nhi). Sủng Nhi là một hoàng tử của Trung Quốc từ thế kỷ thứ 7, đã đi khỏi nước Tấn khi cha của ông dành vương miện cho người anh cùng cha khác mẹ với Sủng Nhi. Sau đó hoàng tử này chống lại và giành được ngai vàng. Các vấn đề trong gia đình có thể là nguyên nhân dẫn đến việc Bạc Vọng Tri đặt tên cho công ty của mình như vậy đồng thời sử dụng tên Lý Vọng Tri hoặc Lý Tiểu Bạch khi đi học và trong danh sách các câu lạc bộ.

Công ty Chonger cùng địa chỉ với Laoniu, tuy nhiên công ty không còn đóng ở phía tây Bắc Kinh như trong bản đăng ký. Tiếp đó, năm 2008, Lý thành lập công ty Laoniu Xuelong ở Hong Kong và được liệt vào danh sách các giám đốc thành đạt ngang hàng với Daito Kaiun Sangyo Co, công ty đóng tàu lớn của Nhật. Năm đó, Laoniu đầu tư một khoản lớn cho công ty Xuelong Đại Liên.

Không liên lạc được với Lý khi gọi điện thoại đến công ty luật Zhongjing ở Bắc Kinh mà Lý là đồng sáng lập. Cũng không có ai ở nhà khi phóng viên đến địa chỉ mà công ty ở Hong Kong khai. Lý không trả lời điện thoại cũng như email từng cung cấp trước đó.

Bạc Hy Vĩnh

Cũng như Lý Vọng Tri, Bạc Hy Vĩnh (Bo Xiyong), 64 tuổi, anh trai của Bạc Hy Lai, cũng sử dụng nhiều tên khác nhau và giúp điều hành các công ty từ nước ngoài. Các công ty được đăng ký từ quốc đảo Mauritius thuộc Ấn Độ Dương đến các đảo của Anh tại khu vực Caribbean. Bạc Hy Vĩnh còn được cho có tên khác là Lý Học Minh.

Trong hồ sơ của ông Lý Học Minh tại Hội nghị Chính trị Hiệp thương Nhân dân cho thấy hình ảnh một người đàn ông hói đầu, ánh mắt và nhiều nét trên khuôn mặt tương đồng với Bạc Hy Lai. Người đàn ông hói đầu đó được xác nhận là Bạc Hy Vĩnh, phó tổng giám đốc công ty mẹ của Everbright qua những bức ảnh và một đoạn video trên trang web của thành phố thuộc tỉnh Cam Túc, phía tây Trung Quốc.

Người phát ngôn của Everbright quốc tế Olivia Wang nói công ty cũng đang xác minh thân phận của ông Lý Học Minh.

Bạc Hy Vĩnh là con trai cả của Bạc Nhất Ba (Bo Yibo), lão thành cách mạng, cựu phó thủ tướng Trung Quốc, qua đời năm 2007. Ông Bạc Nhất Ba là một trong tám nhân vật quan trọng giúp khôi phục Trung Quốc sau cách mạng văn hóa 1966-1976.

Năm 2010 và 2011, Lý Học Minh bán 12 triệu cổ phiếu của công ty China Everbright International thu về 43,2 triệu đô la Hong Kong (5,6 triệu USD) và vẫn còn 10 triệu cổ phiếu nữa theo báo cáo thường niên mới nhất của công ty.

Các tài liệu cho thấy địa chỉ, cổ đông, giám đốc ở tất cả các thành phố cũng như ở đảo Virgin của Anh và Bắc Kinh chứng minh Bạc Hy Vĩnh và Lý Học Minh là cùng một người.

Lý Học Minh là giám đốc công ty HKC Holdings Ltd. hoạt động trong lĩnh vực bất động sản có trụ sở ở Hong Kong từ năm 1999 đến tháng 6/2011. Báo cáo thường niên của công ty năm 2010 cho thấy công ty có các tài sản trải dọc khắp Trung Quốc từ Thiên Tân đến Trùng Khánh.

Bạc Hy Lai còn hai người em nữa là Bạc Hy Thành (Bo Xicheng) và Bạc Hy Ninh (Bo Xining). Bạc Hy Thành là chủ tịch công ty quản lý khách sạn Beijing Liuhexing Hotel Management Co. và cựu tổng giám đốc công ty về du lịch Beijing Municipal Bureau of Tourism. Bạc Hy Thành cũng là giám đốc độc lập của công ty môi giới chứng khoán Citic Bắc Kinh từ năm 2003 đến 2006. Tuy nhiên công ty này giờ chỉ có một người phụ nữ gác cửa và mở ra nhanh chóng nói rằng ông Bạc không có ở đây rồi lại đóng lại ngay lập tức.

Vũ Hà (theo Bloomberg)