Luật Nhân quyền quốc tế và trách nhiệm của Luật gia Việt Nam

 PGS.TS. LS. Chu Hồng Thanh - Phó Tổng Thư ký Hội Luật gia Việt Nam.

Diễn biến trên phạm vi quốc tế và khu vực gần đây cho thấy vấn đề nhân quyền đã và sẽ không còn dừng lại để tồn tại ở sự phát triển của phạm trù nhân đạo mà chi phối ngày càng mạnh mẽ đến các quan hệ pháp luật, thương mại, chủ quyền quốc gia, chính trị quốc tế, hòa bình và văn minh nhân loại. Điều này đã và đang đặt ra những yêu cầu mới, ngày càng cao hơn với mỗi Luật gia, Hội Luật gia Việt Nam, Nhà nước Việt Nam và các quốc gia trong việc hoàn thiện  thể chế và luật pháp, cũng như trong quan hệ quốc tế, nhằm thực hiện và tuân thủ các cam kết quốc tế, cũng như để hành động hài hòa với xu hướng phát triển chung về bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền trên thế giới và khu vực.

So sánh với các quốc gia khác trên thế giới, Việt Nam ở cấp độ trung bình về mặt số lượng các điều ước quốc tế về luật Nhân quyền đã tham gia. Tuy nhiên, xét về mặt tính chất, Việt Nam thể hiện sự cởi mở và trách nhiệm rất cao kể cả so với một số các siêu cường quốc, vì đã phê chuẩn, gia nhập và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hầu hết điều ước quan trọng nhất của ngành luật này. Ở cấp độ khu vực, Việt Nam đã nhất trí về Hiến chương ASEAN, trong đó có một chương quy định về cơ chế bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền trong khu vực. Trước đó, Việt Nam cũng đã ký nhiều văn kiện khác của ASEAN về nhân quyền và nhân đạo, trong đó có văn kiện về chống buôn bán người, đặc biệt là buôn bán phụ nữ, trẻ em và bảo vệ người lao động nước ngoài, mới đây đã tham gia công ước về chống tra tấn...

Đồng thời với việc tham gia các điều ước, văn kiện quốc tế và khu vực, Nhà nước Việt Nam rất quan tâm đến việc thực hiện các nghĩa vụ quốc tế phát sinh từ các điều ước, văn kiện đã ký kết hoặc gia nhập, trong đó có việc nội luật hoá các nguyên tắc và quy định của luật nhân quyền và nhân đạo quốc tế vào hệ thống pháp luật quốc gia cũng như việc triển khai thực hiện các quy định đó trên thực tế. Nhìn chung, hệ thống pháp luật của nước ta hiện đã phù hợp với những nguyên tắc và tiêu chuẩn cơ bản đề ra trong các công ước của hai ngành luật này mà Việt Nam là thành viên. Về nhận thức giới Luật gia và mỗi Luật gia Việt Nam cần có những kiến thức, thông tin và dữ liệu toàn diện và chuyên sâu về luật nhân quyền, có được những  nhận biết sự cần thiết và bức xúc về sứ mệnh Luật gia trong thực hiện và bảo vệ nhân quyền.

Ngày nhân quyền quốc tế 10/12 năm nay không chỉ tôn vinh các giá trị nhân quyền mà còn thức tỉnh xu hướng phát triển của Luật nhân quyền quốc tế và những vấn đề nhân quyền ở mỗi quốc gia. Nhân quyền trong xã hội hiện đại đã và đang đặt ra những yêu cầu mới, ngày càng cao hơn, với Việt Nam và các quốc gia khác, với các Luật gia nói chung và giới Luật gia Việt Nam nhằm nâng cao nhận thức, thực hiện và tuân thủ các cam kết quốc tế; thúc đẩy hành động hài hòa với xu hướng phát triển chung về bảo vệ và phát triển các giá trị bền vững về nhân quyền trên thế giới và khu vực.