Nguyên phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng Phương Nam - Trầm Bê, và loạt cấp dưới bị cáo buộc cho vay hàng trăm tỷ đồng trái luật, khung hình phạt 12-20 năm tù.

VKSND Tối cao vừa hoàn tất cáo trạng truy tố ông Trầm Bê (61 tuổi), Phan Huy Khang (nguyên Tổng giám đốc Ngân hàng Phương Nam) cùng 9 người khác về tội Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng theo Khoản 4 Điều 206 BLHS 2015.

Liên quan đến vụ án, Dương Thanh Cường (nguyên Tổng giám đốc Công ty CPXD TM Bình Phát) đã bị xét xử nhiều năm trước về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo cáo trạng, năm 2007, Dương Thanh Cường có ý định thực hiện dự án cao ốc căn hộ và biệt thự vườn Thanh Phát nên lấy danh nghĩa Công ty Thanh Phát mua 10,5 ha đất (gồm 23 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất – QSDĐ) của các hộ dân ở xã Phong Phú, huyện Bình Chánh.  Để có tiền thực hiện dự án, Cường thế chấp khu đất này cho Agribank Chi nhánh 6 để vay 628 tỷ đồng.

Đến tháng 4/2008, Cường mang bản photo khu đất này đến gặp Trầm Bê đề nghị vay tiền. Ông Bê đồng ý với điều kiện có đủ hồ sơ, tài sản thế chấp. Lấy lý do chưa làm thủ tục sang tên khu đất cho công ty của mình nên Cường làm đơn gửi Agribank xin mượn lại. Ông ta sau đó mang đến Ngân hàng Phương Nam làm thủ tục vay.

Sau khi được cán bộ Sở giao dịch Ngân hàng Phương Nam thẩm định, Hội đồng tín dụng gồm Phan Huy Khang (Chủ tịch), Phan Thị Hồng Vân và Trầm Viết Trung (ủy viên) đã ký duyệt cho công ty của Cường vay 190 tỷ nhưng chỉ giải ngân 130 tỷ. Khi toàn bộ tài sản thế chấp hoàn tất thủ tục công chứng sang tên Công ty Thanh Phát mới giải ngân số còn lại.

Cùng ngày (12/4/2008), ông Trầm Bê ký duyệt, giao Sở giao dịch giải ngân 130 tỷ đồng trước khi công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm. "Bị can đã phê duyệt cho vay không điều kiện và không theo đề nghị của Hội đồng tín dụng", VKS xác định.

Đến tháng 5/2008, Cường tiếp tục đến gặp Trầm Bê xin vay thêm 130 tỷ đồng và 5.000 lượng vàng. Sau khi được Hội đồng tín dụng duyệt, Ngân hàng Phương Nam giải ngân cho Cường hơn 57 tỷ đồng và 9.000 lượng vàng (tương đương 221 tỷ đồng) trong thời hạn một năm. Cường dùng hơn 131 tỷ đồng để tất toán khoản vay trước và 32 tỷ tiền lãi, còn lại hơn 57 tỷ sử dụng cá nhân.

Đến hạn, Cường không có tiền trả nợ khoản vay lần 2 nên Cường đề nghị Trầm Bê cho vay tiếp để đảo nợ. Ông Bê chỉ đạo cấp dưới duyệt giải ngân cho công ty của Cường vay 80 tỷ đồng và 9.000 lượng vàng.

Đến đầu năm 2010, Cường gán toàn bộ 23 bất động sản ở Bình Chánh cho Ngân hàng Phương Nam để thanh lý tổng cộng 331 tỷ đồng gốc và lãi các khoản nợ.

Quá trình điều tra, Trầm Viết Trung cho biết, 12 ngày sau khi ký biên bản Hội đồng tín dụng và đề nghị Sở giao dịch thực hiện mọi biện pháp nghiệp vụ tránh rủi ro thì ông nghỉ việc, không thể theo dõi diễn biến khoản vay của Cường. Ông hoàn toàn không biết Cường lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Ngân hàng Phương Nam vì chưa tiếp xúc với người này. Ông làm công ăn lương và chịu áp lực lớn từ Trầm Bê, hoàn toàn không có động cơ cá nhân vụ lợi.

Bộ Công an nhiều lần hoàn tất kết luận điều tra, không xử lý hình sự đối với ông Trung với lý do "khoản vay của Cường do ông này ký đã được tất toán, không có cơ sở xác định thiệt hại". Tuy nhiên, VKSND Tối cao hoàn trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung xem xét trách nhiệm của ông này. Đến tháng 2 năm nay, cơ quan điều tra khởi tố bổ sung bị can Trung.

Theo VKS, hành vi của Trầm Bê, Trầm Viết Trung và các đồng phạm ký duyệt hồ sơ giải ngân cho công ty của Cường vay trước khi công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm, trong khi hồ sơ của doanh nghiệp không đủ điều kiện đã vi phạm quy chế cho vay của Ngân hàng Nhà nước, gây thiệt hại cho Ngân hàng Phương Nam 331 tỷ đồng. Trong đó, Trầm Viết Trung phải chịu trách nhiệm về hợp đồng cho vay lần đầu gây thiệt hại 127 tỷ đồng. 

Hồi tháng 11/2015, TAND TP HCM tuyên phạt Dương Thanh Cường mức án tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và bồi thường cho Agribank Chi nhánh 6 hơn 1.100 tỷ đồng. Lãnh đạo và cán bộ Agribank Chi nhánh 6 cùng các bị cáo khác trong vụ án nhận 8-25 năm tù.

Toà cũng hủy lệnh kê biên 23 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giao cho Ngân hàng Phương Nam quản lý. Bởi ngân hàng này là đơn vị quản lý hợp pháp, Agribank chỉ nắm giữ bản sao. Việc để cho Cường mang những giấy tờ này sang Phương Nam tiếp tục thế chấp vay tiền là lỗi của Agribank.

Bản án này được tòa phúc thẩm giữ nguyên. Tuy nhiên, TAND Tối cao sau đó kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm về phần dân sự - tức xem xét lại quyết định trả cho Phương Nam 23 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ngày 3/5/2019, TAND TP HCM xử sơ thẩm lần 2, tiếp tục kê biên các tài sản này để đảm bảo nghĩa vụ thi hành án cho Agribank. Quyền lợi của Ngân hàng Phương Nam sẽ được xem xét khi Trầm Bê và các thuộc cấp bị đưa ra xét xử.

Hải Duyên ( VNE) - NGHỀ LUẬT SƯ - 0938188889